Chuỗi thức ăn vs. Mạng lưới thức ăn
Thanh Uyên Ι 09.2021
Trong tự nhiên, chuỗi thức ăn được định nghĩa là “con gì ăn cái gì và con gì” theo mức độ dinh dưỡng. Ví dụ như mèo ăn chuột và ăn cá, nhưng hiếm khi ăn rau củ quả; bò và heo không ăn thịt nhưng ăn các loại cây cỏ; trong khi con người ăn đủ thứ từ rau quả, gà vịt thậm chí cả những thứ nghe có vẻ hơi khác thường như đuông dừa (một loại côn trùng sống trên cây dừa).
Chuỗi thức ăn
Mạng lưới thức ăn
Có vô vàng các chuỗi thức ăn khác nhau tạo thành một mạng lưới thức ăn nhưng nhìn chung được gói gọn trong 3 nhóm chính.
Đầu tiên là nhóm sản xuất hay còn gọi là sinh vật tự dưỡng. Chúng có thể tự tạo thức ăn, một loại dinh dưỡng gọi là đường hay glucose, cho riêng mình thông qua quá trình gọi là quang hợp nhờ kết hợp khí nước H2O và khí carbon dioxide CO2 với sự hiện diện của ánh sáng Mặt Trời. Cây cỏ, sinh vật phù du và rong biển thuộc nhóm này. Ngoài ra cũng có một số loài vi khuẩn sống trong điều kiện khắc nghiệt có khả năng tự tạo thức ăn thông qua một quá trình khác gọi là hóa hợp (không sử dụng ánh sáng Mặt Trời) nhờ kết hợp khí H2S hay CH4 với O2, chúng không đóng vai trò chính trong nhóm sản xuất này.
Sự tiêu hao năng lượng dưới dạng nhiệt giữa các cấp bậc trong chuỗi và mạng lưới thức ăn
Tiếp theo là nhóm tiêu thụ, bao gồm nhiều nhóm phụ như động vật ăn cỏ, động vật ăn thịt và động vật ăn tạp. Con người thuộc nhóm ăn tạp. Động vật ăn cỏ là mắc xích đầu tiên tiêu thụ nhóm sản xuất. Thông thường, nhóm tiêu thụ được phân thành nhiều cấp bậc: nhóm tiêu thụ cấp 1, cấp 2, cấp 3…
Cuối cùng là nhóm phân hủy bao gồm các loài sinh vật tiêu thụ các thứ “không sống” như cây hay con đã chết. Các loài nấm hay vi khuẩn là mắc xích cuối cùng phân hủy các chất vô cơ thành hữu cơ, trả lại cho đất hay nước làm giàu nguồn dinh dưỡng cung cấp cho các sinh vật tự dưỡng, là cây cỏ sống trong đất hay các loài thực vật sống trong lòng đại dương.
(Tác giả: Thanh Uyên)
Tham khảo thêm
https://www.nationalgeographic.org/topics/resource-library-food-chains-and-webs/?q=&page=1&per_page=25
https://www.worldatlas.com/articles/what-is-the-difference-between-food-chain-and-food-web.html
https://www.nature.com/scitable/knowledge/library/food-web-concept-and-applications-84077181/