Đường và muối ăn: Vô cơ hay hữu cơ?
Thanh Uyên Ι 09.2021
Đường và muối ăn là hai loại gia vị phổ biến nhất trong bếp ăn của mỗi gia đình. Bạn có biết chúng thuộc nhóm nào không: vô cơ hay hữu cơ?
Trong hóa học, hai thuật ngữ quen thuộc này được phân biệt chủ yếu dựa vào sự hiện diện hay vắng mặt của yếu tố carbon (C) trong thành phần cấu tạo. Các nhà khoa học thường gọi các hợp chất chứa nguyên tố C là hữu cơ, mặc dù cũng có một số hợp chất chứa C nhưng không phải là chất hữu cơ như khí carbon dioxide CO2 hay muối nở sodium bicarbonate (NaHCO3). C là nguyên tố duy nhất gần như có thể liên kết vô hạn với hydro (H), oxy (O), ni-tơ (N), lưu huỳnh (S) và các nguyên tử C khác.
Đường
Muối
Các chất vô cơ và hữu cơ thông dụng
| Chất vô cơ | Chất hữu cơ |
|---|---|
|
– Muối ăn (NaCl) – Khí CO2 – Kim cương – … |
– Đường ăn sucrose (C12H12O11) – Khí metan CH4 – Rượu ethanol (C2H6O) – … |
Ngoài ra, liên kết C-H trong công thức cấu tạo cũng là một đặc trưng khác để nhận biết các chất hữu cơ tuy cũng có một vài ngoại lệ như phân urea [CO(NH2)2].
Vô cơ hay hữu cơ thì quan trọng gì?
Mặc dù cơ thể của con người (và cả khá nhiều sinh vật sống khác) hiện diện một số chất vô cơ như nước, muối và các loại acid hay kiềm nhằm giúp cơ thể vận hành, chúng ta chỉ có thể tiêu thụ thức ăn với số lượng lớn ở dạng hữu cơ. Chúng ta không thể ‘gặm’ một thanh sắt để bổ sung sắt. Việc này có thể khiến cơ thể bị ngộ độc do không có các enzyme hay các chất cần thiết khác để tiếp nhận và phân giải như đối với các hợp chất hữu cơ.
Ngoài ra, bản thân các chất vô cơ không chứa năng lượng với số lượng lớn bên trong các gốc carbon C, vốn rất cần thiết cho cơ thể. Chỉ có các sinh vật tự dưỡng như cây cối, tảo biển, sinh vật phù du và một số các loại vi khuẩn đặc biệt là có khả năng tổng hợp chất vô cơ thành hữu cơ và giữ nguồn năng lượng thu được từ ánh Mặt Trời bên trong các gốc carbon C này.
Chính vì vậy, chức năng quang hợp của các sinh vật tự dưỡng nói trên là cực kỳ quan trọng cho các hoạt động sống.
(Tác giả: Thanh Uyên)